Παρά την θεμελιωμένη ιατρικά γνώση για το ότι η απλή τακτική φυσική άσκηση βελτιώνει τόσο την ποιότητα όσο και την διάρκεια της ζωής μας μέσω της μείωσης των καρδιαγγειακών νοσημάτων αλλά και πολλών μορφών κακοήθειας, η έντονη άσκηση (αυτή που αναπτύσσεται στα ανταγωνιστικά ατομικά ή ομαδικά αγωνίσματα) μπορεί να είναι πυροδότης εμφάνισης κακοήθων αρρυθμιών. Αυτές συνήθως εμφανίζονται σε έδαφος μιας υποκείμενης πάθησης του καρδιαγγειακού συστήματος που μπορεί να μην ήταν γνωστή ή να μην είχε αξιολογηθεί επαρκώς.
Ο αιφνίδιος καρδιαγγειακός θάνατος των αθλητών είναι η βασική αιτία θνητότητας αυτής της ομάδας του πληθυσμού. Η συχνότητά του είναι 1 στους 5000 αθλητές! Aυτοί οι θάνατοι οφείλονται σε κακοήθεις αρρυθμίες, συνήθως κοιλιακή ταχυκαρδία ή κοιλιακή μαρμαρυγή. Πρόκειται πάντα για τραγικά γεγονότα καθώς αφορά νέα άτομα, κατά τα άλλα υγιή, που η ιατρική προαθλητική τους εκτίμηση είχε αμεληθεί. Το ποσοστό εμφάνισης αιφνιδίου θανάτου είναι ανάλογο της ηλικίας του αθλητή και το είδος του αθλήματος. Έτσι το πιο επικίνδυνο άθλημα είναι το ποδόσφαιρο (35% των θανάτων), δεύτερο το μπάσκετ (25% των θανάτων) και τρίτο ο στίβος (15% των θανάτων).
Η ευρωπαϊκή καρδιολογική εταιρεία (ESC, European Society of Cardiology) έχει θεσπίσει επιστημονικά συγκεκριμένες οδηγίες για την διαχείριση του προαθλητικού καρδιολογικού ελέγχου, στοχεύοντας έτσι στην μείωση των περιστατικών αιφνιδίου καρδιακού θανάτου των αθλητών. Σε αυτόν περιλαμβάνεται, κατά το αρχικό στάδιο, η λεπτομερής λήψη του ατομικού και οικογενειακού ιστορικού, η λεπτομερής καρδιολογική κλινική εξέταση και το ηλεκτροκαρδιογράφημα (αθλητές <35 ετών). Επί παθολογικών ευρημάτων επιβάλλεται φυσικά ο περαιτέρω καρδιολογικός έλεγχός τους.
Σε αθλητές όπου η πιθανότητα υποκείμενης στεφανιαίας νόσου (αθηροσκληρωτική νόσος των αρτηριών της καρδιάς) είναι αυξημένη λόγω ηλικίας (αθλητές >35 ετών) ή / και παρουσίας σχετικών παραγόντων κινδύνου (κάπνισμα, αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, υπερλιπιδαιμία, παχυσαρκία, θετικό οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου ή αιφνιδίου θανάτου) που τους κατατάσσουν, βάση μιας κλίμακας, σε υψηλό κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα, συνιστάται εκτίμηση με δοκιμασία κοπώσεως ή και άλλες υψηλότερης διαγνωστικής ισχύος εξετάσεις.
Σκοπός είναι να διαγνωσθούν πρώιμα η στεφανιαία νόσος, η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, το σύνδρομο μακρού QT, το σύνδρομο Brugada, το σύνδρομο Wolf-Parkinson-White, η αρρυθμιογόνος μυοκαρδιοπάθεια της δεξιάς κοιλίας αλλά και ένα παλαιότερο αδιάγνωστο έμφραγμα του μυοκαρδίου (σπανιότερα).
Ο κατάλληλος χρόνος διενέργειας του ελέγχου είναι 4 με 6 εβδομάδες πριν την έναρξη των αθλητικών δραστηριοτήτων και η επανάληψη του είναι αναγκαίο να γίνεται κάθε 1-3 χρόνια ανάλογα με την ιδιαιτερότητα της υγείας του αθλητή.