top of page

Το έμφραγμα μυοκαρδίου και τα συμπτώματά του


Το έμφραγμα μυοκαρδίου και τα συμπτώματά του | Καρδιολόγος Ευρύκλεια Βασιλάκη - Τζάλλα |  Καρδιολόγοι Ιωάννινα


Το έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι μια απειλητική για την ζωή κατάσταση, κατά την οποία συμβαίνει μερική ή πλήρης απόφραξη της κυκλοφορίας του αίματος προς την καρδιά. Αυτός είναι ο κύριος μηχανισμός πρόκλησης οξέος στεφανιαίου συνδρόμου, ο οποίος ταξινομείται ως τύπος 1 σύμφωνα με τις πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες.


Ποιος είναι ο μηχανισμός πρόκλησης του εμφράγματος μυοκαρδίου;


Οι μεγάλες αρτηρίες που είναι υπεύθυνες για την αιματική ροή προς την καρδιά ονομάζονται στεφανιαίες αρτηρίες και έτσι η νόσος αυτών των αρτηριών, που οδηγεί στο έμφραγμα της καρδιάς, λέγεται στεφανιαία νόσος. Οι στεφανιαίες αρτηρίες είναι τρείς: ο πρόσθιος κατιόντας κλάδος, η περισπωμένη και η δεξιά στεφανιαία αρτηρία. Ο πρόσθιος κατιών και η περισπωμένη εκφύονται από ένα κοινό αρχικό τμήμα φυσιολογικά, το στέλεχος.


Η στεφανιαία νόσος είναι μια από τις εκδηλώσεις της αθηροσκλήρωσης, εκείνης δηλαδή της κατάστασης κατά την οποία σταδιακά γίνεται συσσώρευση χοληστερόλης, λείων μυϊκών κυττάρων, κολλαγόνου, κυττάρων της ανοσίας και ασβεστίου στο τοίχωμα του αγγείου. Αυτά τα υλικά δημιουργούν σταδιακά μια πλάκα, που λέγεται αθηρωματική πλάκα, η οποία γίνεται εστία θρόμβωσης και φλεγμονής, και αυξανόμενη σε μέγεθος παρακωλύει την ροή του αίματος μέσα στην αρτηρία.


Εξέλιξη της αθηρωματικής πλάκας.



Αυτή η διεργασία συνήθως ξεκινά από την νεαρή ηλικία και εξελίσσεται σε διάστημα δεκαετιών. Ο ρυθμός όμως επιδείνωσης και επιπλοκής της αθηροσκλήρωσης επιταχύνεται σε άτομα με επιβαρυντικούς παράγοντες κινδύνου.


Φυσιολογικό και μη φυσιολογικό μυοκάρδιο. | Καρδιολόγος Ευρύκλεια Βασιλάκη - Τζάλλα | Καρδιολόγοι Ιωάννινα

Φυσιολογικό και μη φυσιολογικό μυοκάρδιο.



Τέτοιοι θεωρούνται η δυσλιπιδαιμία, η αρτηριακή υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η καθιστική ζωή, η παρουσία οικογενειακού ιστορικού πρώιμης καρδιαγγειακής νόσου, το αυξημένο ψυχικό stress, η χρόνια φλεγμονή κ.ά. Όταν η αθηροσκληρωτική πλάκα υποστεί ρήξη, σχίσμα ή διάβρωση θα προκαλέσει εκτεταμένη θρόμβωση στον αυλό του αγγείου. Αυτός ο θρόμβος θα αποφράξει πλήρως ή μερικώς τον αυλό και έτσι θα παρεμποδίσει την επαρκή ροή του αίματος προς το μυοκάρδιο ή/και θα προκαλέσει εμβολή στην περιφέρειά του.



Η ρήξη της αθηρωματικής πλάκας; ένας μηχανισμός πρόκλησης ισχαιμίας και εμφράγματος μυοκαρδίου. | Καρδιολόγος Ευρύκλεια Βασιλάκη - Τζάλλα | Καρδιολόγοι Ιωάννινα

Η ρήξη της αθηρωματικής πλάκας, ένας μηχανισμός πρόκλησης ισχαιμίας και εμφράγματος μυοκαρδίου.



Το έμφραγμα του μυοκαρδίου οδηγεί σε παρατεταμένη ισχαιμία, βλάβη και τελικά νέκρωση περιοχής του μυοκαρδίου, με σοβαρές συνέπειες για την υγεία του ατόμου.


Ποια είναι τα συμπτώματα του εμφράγματος;


Τυπικό σύμπτωμα του εμφράγματος είναι ο έντονος πόνος που μοιάζει με σφίξιμο στο στήθος, και που μπορεί να επεκτείνεται προς την πλάτη, τα χέρια και τον λαιμό, την γνάθο και τα δόντια. Ο πόνος αυτός προκαλεί δυσφορία, δύσπνοια και εφίδρωση, συχνά ναυτία και ζάλη. Συνήθως, οι ασθενείς που έρχονται με έμφραγμα μυοκαρδίου, έχουν βιώσει αντίστοιχα συμπτώματα ηπιότερης έντασης και μικρότερης διάρκειας, από εβδομάδες μέχρι και μήνες. Αυτά τα συμπτώματα προκαλούνταν όταν κατέβαλαν κάποιο απαιτητικό έργο (π.χ. βάδιση σε ανηφορικό δρόμο, ανέβασμα σκάλας) ή όταν αισθάνονταν stress και υποχωρούσαν όταν σταματούσαν και ηρεμούσαν. Αυτά τα προειδοποιητικά συμπτώματα του εμφράγματος περιγράφονται με τον όρο στηθάγχη. Πέρα όμως από αυτή την χαρακτηριστική ομάδα συμπτωμάτων, η στηθάγχη και το έμφραγμα μπορεί να εμφανιστούν και με άλλη εικόνα, λιγότερο τυπική αλλά εξίσου επικίνδυνη: ο πόνος μπορεί να μοιάζει με βάρος ή με πίεση ή με κάψιμο ή με πνίξιμο και η εντόπισή του να μην είναι στο στήθος αλλά μόνο στον ώμο ("… πίστευα ότι είχα πάθει ψύξη") ή μόνο στα χέρια ("…. σαν κάποιος να μου είχε σφίξει τα χέρια από μέσα, μέχρι το μικρό μου δάχτυλο") ή μόνο ψηλά στην κοιλιά ("… νόμιζα ότι με πόναγε το στομάχι μου").


Οι διαφορετικές μορφές της στηθάγχης; πόνος στο άνω μέρος του στήθους, πόνος στο στήθος που επεκτείνεται στην γνάθο και στον λαιμό, πόνος στο στήθος που επεκτείνεται στον αριστερό ώμο, πόνος στο κάτω μέρος του στήθους που επεκτείνεται στο επιγάστριο, πόνος στο επιγάστριο που επεκτείνεται στα χέρια και στον λαιμό, αίσθημα πνιξήματος στον λαιμό, πόνος στον αριστερό ώμο και στα δύο χέρια, πόνος στην μεσοπλάτια χώρα. | Καρδιολόγος Ευρύκλεια Βασιλάκη - Τζάλλα | Καρδιολόγοι Ιωάννινα

Οι διαφορετικές μορφές της στηθάγχης: πόνος στο άνω μέρος του στήθους, πόνος στο στήθος που επεκτείνεται στην γνάθο και στον λαιμό, πόνος στο στήθος που επεκτείνεται στον αριστερό ώμο, πόνος στο κάτω μέρος του στήθους που επεκτείνεται στο επιγάστριο, πόνος στο επιγάστριο που επεκτείνεται στα χέρια και στον λαιμό, αίσθημα πνιξήματος στον λαιμό, πόνος στον αριστερό ώμο και στα δύο χέρια, πόνος στην μεσοπλάτια χώρα.



Άλλοτε πάλι, ιδίως σε ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη, η στηθάγχη δεν εμφανίζεται καν με την μορφή πόνου, αλλά με την εικόνα δύσπνοιας στην προσπάθεια ("… όταν ανεβαίνω την ανηφόρα για το σπίτι μπουμπώνομαι, φουσκώνω και πρέπει να σταματήσω"). Σπανιότερα, η στηθάγχη παίρνει την μορφή ενός αισθήματος εύκολης κόπωσης, ζάλης και αδυναμίας, αισθήματος παλμών ή και συγκοπής/ προσυγκοπής.


Ποιος μπορεί να πάθει έμφραγμα μυοκαρδίου;


Το έμφραγμα μυοκαρδίου είναι η κορυφή του παγόβουνου μιας καλά μελετημένης διεργασίας που περιγράψαμε παραπάνω, της αθηροσκλήρωσης. Έτσι, έμφραγμα μπορεί να πάθουν τα άτομα εκείνα στα οποία η αναπόφευκτη για όλους μας αθηροσκληρωτική πορεία επιταχύνεται ή επιπλέκεται οδηγώντας σε σοβαρή στεφανιαία νόσο. Οι παράγοντες που ενεργοποιούν τέτοια εξέλιξη είναι άλλοτε μη αναστρέψιμοι και άλλοτε αναστρέψιμοι. Φαίνεται ότι καθοριστικότερο ρόλο παίζουν πάντως οι μη αναστρέψιμοι παράγοντες στην πρόκληση της στεφανιαίας νόσου, καθώς καθορίζουν σχεδόν το 80% των προγνωστικών σκορ. Ωστόσο η τροποποίηση θεραπευτικά των αναστρέψιμων παραγόντων μπορεί να ωφελήσει στην μείωση της πιθανότητας πρόκλησης εμφράγματος μυοκαρδίου σε αυτά τα άτομα. Παρόλα αυτά μόνο τα 2/3 των ασθενών μας λαμβάνουν την βέλτιστη δυνατή αγωγή για την ρύθμιση των αναστρέψιμων παραγόντων κινδύνου τους και έτσι δεν επιτυγχάνουν τελικά να μειώσουν ουσιαστικά τον καρδιαγγειακό τους κίνδυνο.


Μη αναστρέψιμοι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση στεφανιαίας νόσου είναι:

  • ηλικία και φύλο

Η πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και εμφράγματος μυοκαρδίου αυξάνεται σημαντικά μετά τα 35 έτη, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Ο δια βίου κίνδυνος εμφάνισης στεφανιαίας νόσου μετά τα 40 έτη ηλικίας είναι 49% για τους άνδρες και 32% για τις γυναίκες, δείχνοντας την αυξημένη σχετικά επίπτωση της πάθησης στο ανδρικό φύλο.

  • φυλή

Η μαύρη φυλή, η ισπανική φυλή, οι λατίνοι και τα έθνη της νοτιοανατολικής Ασίας φαίνεται να παρουσιάζουν αυξημένη θνητότητα και νοσηρότητα από στεφανιαία νόσο.

  • οικογενειακό ιστορικό

Η παρουσία θετικού οικογενειακού ιστορικού, δηλαδή, ιστορικού στεφανιαίας νόσου ή άλλης αθηροσκληρωτικής πάθησης είτε στον πατέρα ή στον αδερφό πριν τα 55 έτη, είτε στην μητέρα ή στην αδερφή πριν τα 65 έτη, σηματοδοτεί αύξηση του καρδιαγγειακού κινδύνου.


Μη αναστρέψιμοι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση στεφανιαίας νόσου. | Καρδιολόγος Ευρύκλεια Βασιλάκη - Τζάλλα | Καρδιολόγοι Ιωάννινα

Μη αναστρέψιμοι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση στεφανιαίας νόσου.



Αναστρέψιμοι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση στεφανιαίας νόσου είναι:

κάπνισμα

Το κάπνισμα τσιγάρου είναι υπεύθυνο για το 50% όλων των θανάτων που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί στους καπνιστές, με τους μισούς από αυτούς τους θανάτους να οφείλονται σε αθηροσκληρωτική καρδιαγγειακή νόσο. Ο δια βίου κίνδυνος ενός καπνιστή να πεθάνει εξαιτίας του καπνίσματος είναι 50% και κατά μέσο όρο θα χάσει εξαιτίας αυτής της επιβλαβούς συνήθειας 10 έτη ζωής. Στα άτομα που είναι μικρότερα των 50 ετών, το κάπνισμα προκαλεί πενταπλασιασμό του καρδιαγγειακού τους κινδύνου σε σύγκριση με τους μη καπνίζοντες. Στα άτομα άνω των 60 ετών το κάπνισμα διπλασιάζει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο που διατρέχουν. Στους διαβητικούς ασθενείς το κάπνισμα αυξάνει κατά 51% την πιθανότητα ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου. Το παθητικό κάπνισμα επίσης αποτελεί παράγοντα αύξησης του καρδιαγγειακού κινδύνου κατά 30%.

διαταραχή των λιπιδίων

αρτηριακή υπέρταση

σακχαρώδης διαβήτης

παχυσαρκία

κακές διατροφικές συνήθειες

καθιστική ζωή


Αναστρέψιμοι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση στεφανιαίας νόσου. | Καρδιολόγος Ευρύκλεια Βασιλάκη - Τζάλλα | Καρδιολόγοι Ιωάννινα

Αναστρέψιμοι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση στεφανιαίας νόσου.



Πέρα από τους παραπάνω κλασικούς παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της στεφανιαίας νόσου που οδηγεί σε έμφραγμα μυοκαρδίου, έχουν πλέον αναγνωριστεί και νεότεροι παράγοντες οι οποίοι διευρύνουν τις γνώσεις μας και μπορούν να μας προσανατολίσουν πιο ολοκληρωμένα για την προστασία των ασθενών:

λιπώδες ήπαρ μη αλκοολικής αιτίας

Το λιπώδες ήπαρ είναι η συχνότερη χρόνια ηπατοπάθεια στον δυτικό κόσμο. Η διήθηση του ήπατος από σπλαγχνικό λίπος είναι σημαντικός δείκτης καθώς αυξάνει κατά 77% τον συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο και διπλασιάζει τον κίνδυνο στεφανιαίας νόσου. Η πρόκληση ίνωσης στο ήπαρ σαν αποτέλεσμα της βαριάς λιπώδους διήθησης οδηγεί σε τετραπλασιασμό του κινδύνου για στεφανιαία νόσο.

χρόνια νεφρική νόσος

συστηματικός ερυθηματώδης λύκος και ρευματοειδής αρθρίτιδα

φλεγμονώδης νόσος του εντέρου

λοίμωξη από ιό της ανοσοανεπάρκειας του ανθρώπου (HIV)

σκευάσματα τεστοστερόνης

κοινωνικο-οικονομικό stress


Δεν έχω συμπτώματα, αλλά συγκεντρώνω κάποιους από τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου. Τί πρέπει να κάνω για να προστατευτώ από το έμφραγμα μυοκαρδίου;


Στην περίπτωση που διαβάζοντας τα παραπάνω καταλάβετε ότι ανήκετε σε πληθυσμό ευάλωτο για ανάπτυξη στεφανιαίας νόσου ή ακόμα κι αν δεν είστε σίγουροι, καλό θα ήταν να ζητήσετε μια ιατρική γνώμη. Η λήψη του ατομικού σας ιστορικού, η απλή κλινική εξέταση και η αξιολόγηση βασικών καρδιομεταβολικών παραγόντων σας (αρτηριακή πίεση, τιμή χοληστερίνης και σακχάρου νηστείας, μέτρηση BMI και περιφέρειας μέσης) είναι πολύ συχνά επαρκής τρόπος για να καταλάβουμε αν το άτομο που έχουμε απέναντί μας παρουσιάζει αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο ή όχι, τόσο εμπειρικά όσο και με την αξιοποίηση ειδικών υπολογιστών κινδύνου ( SCORE 2, SCORE 2-OP, LIFECVD,ASCVD,DIALmodel, ADVANCEriskscore) που έχουν δημιουργηθεί για τον σκοπό αυτό. Υπολογίστε μόνοι σας εδώ τον καρδιαγγειακό σας κίνδυνο.


Γιατί είναι σημαντική η ταξινόμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου;


Σήμερα αυτή η ταξινόμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου είναι πολύ σημαντική διότι καθορίζει την στρατηγική που θα χαράξουμε μαζί με τον ασθενή μας ώστε, καταρχάς να βεβαιωθούμε για την καρδιολογική του ασφάλεια. Δυστυχώς, συχνά η στεφανιαία νόσος έχει ήδη αρχίσει να βλάπτει την καρδιά ενώ τα συμπτώματα δεν είναι ξεκάθαρα στον ασθενή. Αντίθετα, η έμπειρη καρδιολογική εκτίμηση θα αποκαλύψει τέτοια δυσμενή εξέλιξη, μέσα από συγκεκριμένα πρωτόκολλα εξέτασής του, με εξατομικευμένο τρόπο. Η διάγνωση της στεφανιαίας νόσου θα καθοδηγήσει τελικά στην αντιμετώπισή της άλλοτε μόνο φαρμακευτικά, κι άλλοτε επεμβατικά όταν χρειάζεται. Στόχος πάντα η ασφάλεια του ασθενούς, η αποτροπή από το έμφραγμα του μυοκαρδίου.


Έπειτα, θα μας καθοδηγήσει στο να βεβαιωθούμε για την επαρκή ρύθμιση των παραγόντων κινδύνου. Οι ασθενείς με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο λόγω υπέρτασης ή/και δυσλιπιδαιμίας, ή/και διαβήτη ή/και παχυσαρκία, και κακές συνήθειες ζωής όπως κάπνισμα/έλλειψη φυσικής άσκησης/κακή διατροφή, πρέπει να καθοδηγούνται και να υποβοηθούνται από τον ιατρό τους για την όσο καλύτερη δυνατή ρύθμισή τους. Αυτό σημαίνει τη βέλτιστη φαρμακευτική αγωγή με στόχο που ταιριάζει στον κάθε ασθενή ξεχωριστά, αλλά και συγκεκριμένες οδηγίες για άσκηση, για διακοπή καπνίσματος και διατροφικές συνήθειες. Τέτοιες παρεμβάσεις μειώνουν σημαντικά τον μελλοντικό καρδιαγγειακό κίνδυνο και αποτρέπουν ένα μελλοντικό έμφραγμα μυοκαρδίου.


Υποπτεύομαι ότι έχω συμπτώματα στηθάγχης/ εμφράγματος. Τί πρέπει να κάνω;


Αν έχετε αντιληφθεί ύποπτα συμπτώματα στηθάγχης χρειάζεστε άμεση καρδιολογική (ή έστω ιατρική) εκτίμηση. Θα χρειαστεί να υποβληθείτε όσο το δυνατόν συντομότερα σε πλήρη καρδιολογικό έλεγχο που πιθανά να οδηγήσει σε διάγνωση στεφανιαίας νόσου ή/ και εμφράγματος μυοκαρδίου. Μια τέτοια διάγνωση δεν θα πρέπει να σας προκαλέσει απόγνωση, αλλά αντιθέτως θα πρέπει να σας οπλίσει με αισιοδοξία, καθώς στις μέρες μας υπάρχει επαρκής και ασφαλής θεραπευτική αντιμετώπιση, με εξαιρετικά αποτελέσματα.


Κατ’ αρχάς η καταγραφή της εντόπισης, της έκτασης και της πολυπλοκότητας της στεφανιαίας νόσου μέσα από τον στεφανιογραφικό έλεγχο, θα φωτίσει την βέλτιστη στρατηγική αντιμετώπισής της. Είτε μέσω μόνο φαρμακευτικής αγωγής, είτε μέσω αγγειοπλαστικής , είτε τέλος μέσω αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (ByPass), έχουμε την δυνατότητα παρέμβασης στην εξέλιξη της νόσου και του εμφράγματος. Στόχος είναι πάντα η όσο το δυνατόν ταχύτερη και πληρέστερη αιμάτωση του μυοκαρδίου, ώστε να μειώσουμε την έκταση της ισχαιμικής περιοχής που θα μπορούσε να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια, αρρυθμίες και μηχανικές επιπλοκές.


Καθημερινά σε όλο τον κόσμο χιλιάδες άνθρωποι σώζονται με μια τέτοια καρδιολογική παρέμβαση, και επιστρέφουν με ασφάλεια στην οικογένειά τους και τους αγαπημένους τους ανθρώπους, συνεχίζοντας την ζωή τους, με εξαιρετική πρόγνωση.


Πολύ συχνά οι ασθενείς με διάγνωση στεφανιαίας νόσου και εμφράγματος οδηγούνται στο μέλλον σε μια αλλαγή πορείας στη ζωή, διότι τυγχάνουν βέλτιστης καρδιολογικής φροντίδας και διότι υιοθετούν συνήθειες που τους καθιστούν πλέον ασφαλείς από υποτροπή της νόσου. Στον αντίποδα, η παραμέληση και η άρνηση συμπτωμάτων που ενώ έχουν γίνει αντιληπτά στον ασθενή ως πιθανά στηθάγχης δεν αξιολογούνται ως τέτοια τελικά από Καρδιολόγο, οδηγούν συχνά σε βαριά εμφράγματα μυοκαρδίου, κακής πρόγνωσης.


Δυστυχώς, ακόμα και στις μέρες μας το έμφραγμα μυοκαρδίου και οι επιπλοκές του, είναι η σημαντικότερη αιτία αιφνίδιου θανάτου και μας αποστερεί ακόμα και νέους, ευέλπιδες συνανθρώπους από τον κοινωνικό μας ιστό, από τις οικογένειες και τα σπίτια μας.


Κλείστε το ραντεβού σας

Παρακαλούμε συμπληρώστε τη φόρμα και θα επικοινωνήσουμε μαζί σας. 

Σας ευχαριστούμε!

bottom of page